De slotmanifestatie Dochters van Dordrecht

Met de presentatie van een boek, de première van een documentaire, de onthulling van een kunstwerk en een schitterende muziektheateract was de slotmanifestatie van Dochters van Dordrecht een groot succes. Ruim 200 mensen kwamen ervoor naar de Trinitatiskapel in Dordrecht op 8 maart 2020, Internationale Vrouwendag. Hier volgt een verslag:

 

Oef, dat is stressen! Om half 12 is de kerkdienst in de Trinitatiskapel afgelopen en om 12 uur moet het festival al van start gaan. De technische jongens (jawel… jongens!) van Van Meel Lighting & Support rollen hun kabels uit zodra de kerkgangers hun hielen hebben gelicht. Ook de meiden van het organiserende platform Vrouwen Kunnen Alles gaan direct aan de slag om alles klaar te zetten. Maar een halfuur is een te korte tijdspanne. Om 12 uur zijn de voorbereidingen nog niet klaar en het publiek moet iets langer buiten blijven wachten. In de regen nog wel…

Het publiek wacht in de Vriesestraat tot de deuren van de Trinitatiskapel opengaan. (Foto Ferdi vd Werf)

Dan blijkt ook nog eens dat de opkomst veel en veel groter is dan verwacht. De Vriesestraat staat vol met mensen. Als rond kwart over twaalf de deuren opengaan, stroomt de kerk tot in alle hoeken en gaten vol. De organisatoren vrezen dat ze mensen naar huis moeten sturen, maar het lukt toch om voor iedereen een plekje te regelen. Alle stoelen zijn bezet, er zitten mensen op het balkon en zelfs in de ouderlingenbanken! In de kosterij naast de kerk zitten ook nog eens zo’n veertig bezoekers, die alles via een beeldscherm moeten volgen.

Gelukkig is daar Jennifer Evenhuis, die het festival vandaag gaat presenteren. Zij laat zich niet van de wijs brengen door de wat rommelige start. Met haar ontspannen uitstraling en opgewekte welkomstwoorden weet ze er moeiteloos een positieve stemming in te krijgen.

Jennifer Evenhuis verwelkomt het publiek in de stampvolle Trinitatiskapel. (foto Huib Kooyker)

 

Jacqueline van de Bergh van het organiserende platform Vrouwen Kunnen Alles (links) wordt geïnterviewd door presentatrice Jennifer Evenhuis. (foto Huib Kooyker)

 

Het festival begint met de boekpresentatie van Dochters van Dordrecht. Ik krijg, als schrijfster van het boek, een kwartiertje de tijd om te vertellen over mijn zoektocht naar de vrouwen die in het boek aan bod komen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Foto Huib Kooyker)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ik vertel wat mij het meest frappeerde tijdens die zoektocht: dat er zoveel Dordtse vrouwen geweest zijn die in  hun tijd landelijk en soms zelfs internationaal beroemd waren, en nu vrijwel vergeten.

Geboortehuis Wilhelmine Gips

Waarom weet nu bijvoorbeeld bijna niemand meer wie Wilhelmine Gips was? Zij was als zangeres in de 19de eeuw zeer succesvol. Toen zij in 1895 overleed, stond het in alle Nederlandse kranten. Vrijwel haar hele leven woonde zij in Dordrecht, aan de Vest. Haar geboortehuis staat er nog steeds. Het zou zeer terecht zijn als er, ter herinnering aan haar, een plaquette aan de gevel van dat huis zou komen.

 

 

Geboortehuis Cornélie van Zanten

Zangeres Cornélie van Zanten was, zo mogelijk, nóg groter. Deze slagersdochter werd geboren aan de Dordtse Riedijk en kreeg in Dordrecht haar muzikale vorming. Als operazangeres trok Cornélie over de wereld. Zij werkte samen met grootheden als Gustav Mahler en trad op voor de Russische tsaar. Op latere leeftijd werd zij beschouwd als de belangrijkste zangdocente van ons land. In Den Haag (waar zij lange tijd woonde) is er een straat naar haar vernoemd. Maar waarom in Dordrecht niet?

Ook andere vrouwen in mijn boek zijn ten onrechte te zeer vergeten. Zoals Maria van Berckel, de echtgenote van Cornelis de Witt, illustratrice Ella Riemersma, schrijfster Marie Schmitz, of bibliothecaresse Nel Snouck Hurgronje.

 

Het eerste exemplaar van het boek overhandig ik vervolgens aan burgemeester Wouter Kolff. Die gaat kort in op de maatschappelijke positie van vrouwen in de huidige tijd. Vrouwen ontbreken nog te vaak in bijvoorbeeld de top van bedrijven, merkt hij op. De Dordtse burgervader betreurt het, dat zijn stad op dit moment niet één vrouwelijke wethouder heeft. Hij vraagt het publiek hoeveel vrouwelijke burgemeesters Dordrecht tot nu toe heeft gehad. Nul! Als honderdste burgemeester van Dordrecht lijkt het hem een goed idee als hij te zijner tijd wordt opgevolgd door een vrouw.

 

Na de boekpresentatie is het tijd voor de première van de documentaire Van Oerdochter tot Dochters van Nu. Dit is een filmisch verslag van een wandeltocht door Dordrecht langs plekken waar interessante Dordtse vrouwen hebben gewoond of gewerkt. Aan de wandeltocht deden vrouwen mee die zijn genomineerd tot Dochter van Dordrecht: Katinka van Haren (kunstenares),  Jehanne Hulsman (dichteres, musicienne en advocate), Mary Ruisch (politica), Vera Andreas (eigenaresse toko Y-von), Mignon Nusteling (kunstenares en influencer), Angenetha Balm (onderzoekster naar de historie van monumentale panden), Marieke van Leeuwen (dichteres) en Jolanda Brandenhorst (cultureel ondernemer).
De documentaire is gemaakt door RTV Dordrecht met een subsidie in het kader van ‘800 jaar stad’ en is online te bekijken via deze link:
Van Oerdochter tot Dochters van Nu

 

Een spectaculair onderdeel van het festival is een act van Muziektheater Hollands Diep. Dit Dordtse theatergezelschap geeft een kunstzinnige interpretatie van Maria van Leuven (ook wel Maria van Brabant genoemd). Zij was in de dertiende eeuw stadsvrouwe van Dordrecht. Regisseur David Prins van Hollands Diep vertelt hoe Maria, een voormalige keizerin, in 1220 met de Hollandse graaf Willem I trouwde en Dordrecht als bruidsgeschenk kreeg.

David Prins van Hollands Diep geeft een introductie op Maria van Leuven, in de 13de eeuw stadsvrouwe van Dordrecht. (foto Huib Kooyker)

David nodigt het publiek uit om samen met hem een zangtoon te neuriën. Zo klinkt er een ononderbroken toon door de kerk, waarmee een reïncarnatie van Maria van Leuven wordt opgeroepen. En dat lukt! Na verloop van tijd waart Maria door de zaal. Mild glimlachend spreidt zij haar vleugels boven de hoofden van het publiek. Na enkele minuten verdwijnt zij weer.

foto Huib Kooyker

 

foto Huib Kooyker

 

 

Dan is het tijd voor het sluitstuk van deze manifestatie: het kunstwerk Vrouwer Power van de Dordtse kunstenaressen Geerten Ten Bosch en Marleen Oud. Vrouwer Power is een eerbetoon aan de 116 vrouwen, die door stadsbewoners als Dochter van Dordrecht zijn aangemerkt.

Marleen Oud (links) en Geerten Ten Bosch presenteren hun kunstproject Vrouwer Power. (foto Huib Kooyker)

 

 

De kunstenaressen omschrijven hun werk als volgt:
,,Stel je deze stad voor die gonst, zoemt, snort en fladdert. Af en aan vliegende bijen, zweefvliegen, vlinders, torretjes en andere insecten. Op verwaarloosde en braakliggende stukjes grond groeien bloemen in alle soorten en maten denkbaar: papaver en akelei, korenbloem, komkommerkruid en vrouwenmantel, Judaspenning en een enkele boom ter nagedachtenis aan de ons oudst bekende vrouwen: legendes Sura, Hanneken van Dordt, Beatrix de Gelukkige.
Zo stellen wij ons een levend eerbetoon voor, als blijvende herinnering aan al die vrouwen die voor de stad belangrijk zijn of zijn geweest. Een mes dat aan twee kanten snijdt. Door hun gedachtegoed symbolisch te koppelen aan evenzoveel bloemen, blazen we ze (nieuw) leven in. Door natuur te integreren in de stad, werken we aan een bete leefmilieu. In de wijken, op rotondes, daken en boten, waarmogelijk en natuurlijk, zonder gif of kunstmest. Pluk jezelf een bosje bijzondere Dochters en schik daden en verhalen in een vaas.
Lang leve de Dochters!
Leve de bloemen, leve de insecten, leve de stad!
Vrouwer Powerrr!”

En zo heeft Vrouwer Power naar iedere Dochter van Dordrecht een bloem vernoemd.
Hier staan ze opgesomd:

Deze bijzondere Internationale Vrouwendag in Dordrecht wordt afgesloten met het uitreiken van een bloempot (gemaakt door Karin Dolman) aan de Dochters van Dordrecht die aanwezig zijn, met daarin zaadjes van de bloem waarnaar zij vernoemd zijn.

De Dochters van Dordrecht met hun ‘eigen’ bloem. (Foto Huib Kooyker)

 

(Het kunstwerk van Geerten en Marleen is tot stand gekomen dankzij een gemeentelijke subsidie en in samenwerking met het Dordrechts Museum.)